Το Πρίσμα – Ένωση για τα ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα (prismalgbt.gr), κάνει αναδρομή στην 17/08/1950, 74 χρόνια μετά την έκδοση του ΦΕΚ που αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία μεταξύ ανδρών στην Ελλάδα.
Σαν σήμερα, πριν από 74 χρόνια, εκδόθηκε το ΦΕΚ του ποινικού κώδικα, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1/1/1951. Ο ποινικός κώδικας αυτός, για πρώτη φορά από την ίδρυση του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, δεν ποινικοποιούσε την “παρά φύση ασέλγεια” μεταξύ ανδρών. Τον νόμο εισηγήθηκε ο Θεμιστοκλής Τσάτσος, τότε Υπουργός Δικαιοσύνης της βραχύβιας, μετεμφυλιακής, δεύτερης Κυβέρνησης Πλαστήρα. Με πολλαπλές τροποποιήσεις ο Ποινικός Κώδικας του 1951 ίσχυε μέχρι και το 2019.
Πριν τον Ποινικό Κώδικα του 1951, η “παρά φύσιν ασέλγεια” ποινικοποιούνταν με το Άρθρο 282 του Ποινικού Νόμου του 1835. Σύμφωνα με αυτό, “Ο ένοχος της παρά φύσιν ασελγείας, αν δεν επισύρη εις εαυτόν μεγαλυτέραν ποινήν κατά το άρθρ. 274, τιμωρείται με φυλάκισιν τουλάχιστον ενός έτους, και υποβάλλεται εις αστυνομικήν επιτήρησην”.
Ενδεικτικό είναι πως η αστυνομική επιτήρηση που προέβλεπε ως ποινή ο νόμος του 1835 δεν είχε χρονικό όριο.
Ο Ποινικός Κώδικας του 1951, παρότι αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία, συντήρησε μια φοβική στάση θέτοντας ξεχωριστό ηλικιακό όριο συναίνεσης στο σεξ μεταξύ ανδρών. Ενώ η ηλικία συναίνεσης για σεξ για όλα τα άτομα ήταν τα 15 έτη, το Άρθρο 347 του Ποινικού Κώδικα του 1951, όπως κυρώθηκε στην δημοτική το 1985 προέβλεπε πως:
- Η παρά φύση ασέλγεια μεταξύ αρρένων που τελέστηκε:
α) με κατάχρηση μιας σχέσης εξάρτησης που στηρίζεται σε οποιαδήποτε υπηρεσία
β) από ενήλικο με αποπλάνηση προσώπου νεότερου από δεκαεπτά ετών ή από κερδοσκοπία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. - Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος ασκεί την ασέλγεια της παραγράφου 1 κατ’ επάγγελμα.
Η κατάργηση του Άρθρου 347 του Ποινικού Κώδικα του 1951, του άρθρου “απομεινάρι” της ποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας, αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες διεκδικήσεις του σύγχρονου ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.
Το άρθρο αυτό, που συντηρούσε την κακοποιητική γλώσσα και κυριότερα διατηρούσε ξεχωριστό ηλικιακό όριο συναίνεσης στο σεξ μεταξύ ανδρών καταργήθηκε μόλις το 2015 από την δεύτερη Κυβέρνηση Τσίπρα, με την διαφωνία της Νέας Δημοκρατίας, η οποία καταψήφισε την κατάργηση του άρθρου.
Δεξιοί πολιτικοί, όπως ο πρώην υπουργός και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Χαράλαμπος Αθανασίου, συνεχίζουν μέχρι σήμερα να υπερασπίζονται το ομοφοβικό άρθρο 347, λέγοντας πως η κατάργησή του οδήγησε σε ένταση φαινομένων παιδεραστίας. Την ομοφοβική αυτή άποψη ο κ. Αθανασίου την εξέφρασε από την θέση του προεδρεύοντος στη Βουλή τον Μάρτιο του 2021.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία το 1951, νωρίτερα από άλλες χώρες, και προέβλεψε μία -έστω και προβληματική- διαδικασία για την διόρθωση των εγγράφων των τρανς ατόμων ήδη από το 1976, η πρόοδος στα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στην Ελλάδα υπήρξε και συνεχίζει να είναι εξαιρετικά αργή.
Είναι ενδεικτικό, ότι η Ελλάδα θεσμοθέτησε το Σύμφωνο Συμβίωσης το 2015, 64 χρόνια μετά την αποποινικοποίηση του σεξ μεταξύ ανδρών, και μόνο αφότου καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσα από ακτιβιστική δράση του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος (Vallianatos and Others v. Greece).
Το να μαθαίνουμε την ιστορία των δικαιωμάτων μας και πως αυτά αποκτήθηκαν, πάντα και με κριτική ματιά, βοηθάει στο να αναγνωρίζουμε ότι τίποτα δεν μας χαρίστηκε και οφείλουμε να συνεχίσουμε τον ίδιο αγώνα για τις επόμενες γενιές.
